Sfotografuj częściowe zaćmienie Słońca

W poradnikach fotograficznych adresowanych do początkujących adeptów fotografii można przeczytać, że należy unikać fotografowania pod słońce. Uzasadnia się to możliwością powstania wewnętrznych refleksów, spadkiem kontrastu zdjęcia i problemami z celnością układu AF. To wszystko prawda, ale od czasu do czasu natura przygotowuje nam spektakl, który aż się prosi o skierowanie przyrządów optycznych – obiektywów, lornetek, teleskopów – bezpośrednio na Słońce. Takim widowiskiem będzie częściowe zaćmienie Słońca, do którego dojdzie już niebawem, bo 20 marca.

Zaćmienia Słońca i Księżyca są konsekwencją ruchu Księżyca prawie dokładnie w tej samej płaszczyźnie, w której Ziemia obiega Słońce. Gdyby te trzy ciała niebieskie poruszały się dokładnie w jednej płaszczyźnie, podczas każdej pełni Księżyca cień rzucony przez Ziemię powodowałby całkowite zaćmienie Księżyca. Z kolei dwa tygodnie później – podczas każdego nowiu – Księżyc zasłaniałby Słońce i na obszarach Ziemi, na które pada jego cień, obserwowane byłoby całkowite zaćmienie Słońca. Tak jednak nie jest – orbita Księżyca jest nachylona do płaszczyzny orbity Ziemi pod pewnym niewielkim kątem, przez co podczas zdecydowanej większość pełni i nowiów oba ciała niebieskie mijają się i do zaćmień nie dochodzi. Dwudziestego marca dojdzie do sytuacji, w której cień Księżyca padnie na Ziemię. Aby móc zaobserwować najbardziej efektowne zaćmienie całkowite, tego dnia należy znaleźć się na małym obszarze między Grenlandią i Półwyspem Skandynawskim (i trafić na bezchmurną pogodę, co mało prawdopodobne o tej porze roku w tamtych okolicach). Polska nie ma tyle szczęścia i znajdzie się w półcieniu Księżyca – z terenu naszego kraju będziemy mogli obserwować zaćmienie częściowe.

Po założeniu filtra na obiektyw jedyne, co uda się nam przez niego zobaczyć, to Słońce – niebo będzie całkowicie czarne. Początkowo trudność sprawi nawet samo wycelowanie aparatu w Słońce, dlatego warto poćwiczyć np. dzień wcześniej albo jeszcze przed rozpoczęciem zaćmienia. Wielkość obrazu zależy oczywiście od ogniskowej i jeśli treścią zdjęcia ma być Słońce oraz przesłaniający je Księżyc, będziemy potrzebowali długich ogniskowych. Dla lustrzanek o matrycach formatu DX minimum to 300 mm, ale jeśli mamy do dyspozycji ogniskową 400 lub 500 mm – tym lepiej. W korzystnej sytuacji są właściciele aparatów kompaktowych klasy „superzoom”, gdyż ich obiektywy oferują często znacznie dłuższe ogniskowe efektywne (kiedy porównujemy kąt widzenia zestawu obiektyw-matryca, a nie bezwzględną ogniskową liczoną w milimetrach).

Do precyzyjnego kadrowania niezbędny będzie stabilny statyw z głowicą panoramiczną. Nie w celu uniknięcia poruszenia zdjęcia, ale po to, by dokładne utrzymać Słońce w środku kadru. Jeśli nie mamy do dyspozycji precyzyjnej głowicy z mikroruchami (albo jeszcze lepiej – montażu paralaktycznego do teleskopu), fotografowanie z bardzo długimi ogniskowymi będzie bardzo trudne. Przy ogniskowej 1000 mm w formacie DX Słońce praktycznie wypełni cały kadr i utrzymanie go w tym samym położeniu przez dłuższy czas będzie sprawiać ogromny problem. Ostrość najlepiej ustawić ręcznie, korzystając z silnego powiększenia obrazu w trybie podglądu na żywo. Aby zapewnić jak największą czytelność obrazu na ekranie aparatu, warto nakryć głowę i aparat ciemną tkaniną – to stary trick osób fotografujących w plenerze aparatami wielkoformatowymi.