Pionierzy fotografii. Mathew B. Brady. Dlaczego na wojnie nie można zbić fortuny

Wielki człowiek bez przeszłości

Biografowie załamują ręce: osobista historia jednego z najsłynniejszych amerykańskich fotografów XIX wieku tonie w mrokach niepamięci. Nie zachował się jego akt urodzenia, co sprawia, że nawet data narodzin artysty jest sporna. Sam Brady podawał, że urodził się w 1823 roku w Warren County jako syn irlandzkich imigrantów, na jego grobie widnieje jednak data 1822. Sporne jest również datowanie jego ślubu z Juliette Handy. Jedne źródła podają rok 1851, inne 1860, ale nie dysponujemy aktem małżeństwa, który mógłby cokolwiek potwierdzić. Co więcej, brak jakichkolwiek prywatnych zapisków Brady’ego czy pozostawionych przez niego dokumentów – nie wspominając już o zwykłej korespondencji, co skłania niektórych badaczy do hipotezy o analfabetyzmie wielkiego fotografa. Dużo bardziej prawdopodobne wydaje się jednak, że jego niechęć do pióra wiąże się tak naprawdę ze słabym wzrokiem i stopniowo postępującą ślepotą.

Zdolności, ambicja i sława

Wiadomo na pewno, że Mathew Brady przybył do Nowego Jorku jako szesnastolatek. Wkrótce rozpoczął studia w pierwszej amerykańskiej szkole fotografii, zainaugurowanej w 1840 roku przez słynnego Samuela F.B. Morse’a (nie tylko wynalazcę telegrafu, ale też znawcę dagerotypii). Brady był zdolnym uczniem i już w 1844 roku otworzył swoje pierwsze nowojorskie studio, potem kolejne, większe – na Broadwayu, które przeniósł do Waszyngtonu. Był nie tylko zdolny, ale i bardzo ambitny. Szybko zdobył sławę, między innymi dzięki portretom ważnych postaci swoich czasów, zebranym w albumie The Gallery of Illustrious Americans… (1850). O jego ambicji i nieprawdopodobnej sile charakteru najlepiej świadczy to, że gdy już w latach 50. zaczął cierpieć z powodu stopniowej utraty wzroku, mimo ekipy asystentów i retuszerów, Brady nigdy nie stracił wpływu na ostateczny kształt zdjęć.

Jego nazwisko było najlepszą reklamą, a portrety zamawiali u niego wszyscy wybitni Amerykanie, od pisarzy i artystów, przez badaczy i naukowców, na politykach kończąc. Stałym klientem studia Brady’ego był Abraham Lincoln, który wykorzystał firmowane przez niego zdjęcie w kampanii wyborczej.