Przerysowany pierwszy plan

Od strony sprzętowej nie trzeba niczego szczególnego – wystarczy szerokokątny obiektyw. Na szczęście znaczna większość zoomów dodawanych w zestawie do lustrzanek cyfrowych zaczyna się od ekwiwalentu 27-28 mm w małym obrazku. Dopiero bowiem pole widzenia małoobrazkowego obiektywu 28 mm (w lustrzankach niepełnoklatkowych ok. 18 mm) można uznać za szeroki kąt. Nawet cyfrowe kompakty dają teraz coraz częściej dostęp do szerokiego kąta (jak np. wyposażony w obiektyw zaczynający się od ekwiwalentu 28 mm Nikon Coolpix P50) – niektóre nawet do ekwiwalentu 24-25 mm, a to już naprawdę szeroko. Im szerzej, tym łatwiej osiągnąć efekt, na którym się dziś skupiamy. Minusem najkrótszych ogniskowych (rzędu 16-18 mm w małym obrazku) jest fakt, że przy tak szerokim polu widzenia niezwykle trudno zapanować nad wszystkimi elementami, które znajdą się w kadrze. Jednak pod względem podkreślenia pierwszego planu nie mają sobie równych.

Ale bez obawy, jeśli nasz aparat został wyposażony w obiektyw, którego najszerszy kąt odpowiada np. 36 mm w małym obrazku, również będziemy w stanie przerysować pierwszy plan. Efekt może się okazać nieco mniej imponujący i będzie go trudniej osiągnąć, ale jednak się da. A wszystko dzięki drugiemu wymogowi, czyli dużemu zbliżeniu fotografowanego obiektu do aparatu.

Obiektyw szerokokątny zniekształca świat. Jego właściwości nie kończą się na tym, że potrafi zmieścić na zdjęciu bardzo wiele – znacznie więcej, niż człowiek potrafi zobaczyć bez kręcenia głową. Przedmioty znajdujące się blisko przedniej soczewki wydają się większe niż w rzeczywistości, dalekie tło sprawia wrażenie, jakby było na końcu świata. I właśnie tę cechę będziemy się starali wykorzystać. Wystarczy zbliżyć się jak najbardziej do obiektywu – nawet na odległość kilku czy kilkunastu centymetrów (patrz ramka). Pierwszy plan całkowicie zdominuje kompozycję i będzie sprawiał wrażenie, jakby chciał wyskoczyć ze zdjęcia. Skupiamy w ten sposób uwagę widza na tym, na czym nam najbardziej zależy, zwiększając jednocześnie wrażenie głębi, a tym samym również trójwymiarowości. Dzięki temu zabiegowi łatwiej przezwyciężyć jedną z najtrudniejszych przeszkód na drodze do sugestywnej fotografii, czyli barierę dwóch wymiarów, które muszą udawać trójwymiarową rzeczywistość. Co prawda, silne przerysowanie pierwszego planu pozbawi zdjęcie naturalności, ale przecież tym razem stawiamy na zdecydowany efekt, a nie naturalność.

• Zanim weźmiemy się do fotografowania, warto sprawdzić, jaką minimalną odległość ogniskowania ma nasz obiektyw. Im krótsza, tym lepiej i tym łatwiej będzie osiągnąć efekt przerysowania pierwszego planu. Zazwyczaj najmniejsza odległość, na jaką można ustawić ostrość, jest zarezerwowana dla najkrótszej ogniskowej (oczywiście jeśli mamy do czynienia z zoomem). W to nam graj. W aparatach kompaktowych z obiektywem wbudowanym na stałe można skorzystać z trybu makro, który umożliwi fotografowanie przedmiotów znajdujących się nawet kilka centymetrów od przedniej soczewki.
• Dla zwiększenia dynamiki ujęcia, możemy pochylić aparat lub lekko przechylić go do góry. Podkreślimy w ten sposób perspektywę zbieżną i uzyskamy efekt spiętrzenia planów. Oczywiście nie należy stosować tego triku, kiedy zależy nam na zachowaniu prostych linii wzdłuż brzegów kadru i uniknięciu efektu walących się budynków. W takim wypadku musimy pamiętać o utrzymaniu płaszczyzny materiału światłoczułego (czyli w przypadku cyfry – przetwornika obrazowego) równolegle do fotografowanego planu, prostopadle do ziemi.