Fotografia aktu

Jednym z najbardziej efektownych sposobów fotografowania aktu jest sylwetka w kontrze (czyli pod światło). Kompozycję buduje kontrast między bielą tła a czernią konturu postaci.

Praca z modelką i przygotowania

Bardzo duże znaczenie ma odpowiednie podejście do modela (w naszym wypadku – modelki, ponieważ zajmiemy się bardziej popularnym aktem kobiecym) i związane z tym przygotowania. W pracy z modelką podstawowe znaczenie ma komfort fotografowanej osoby. Kluczową sprawą staje się zaufanie do fotografa. Wszystkie pozy i ujęcia najlepiej uzgodnić wcześniej, by w trakcie sesji nie było żadnych nieprzyjemnych niespodzianek. Oczywiście do pewnego stopnia twórcza improwizacja jest wskazana (nie bagatelizujmy roli inspiracji), ale do tego niezbędne jest właśnie zaufanie. Podczas sesji należy wyrażać się jasno i bez krygowania się – lepsze czytelne komendy (ale nie rozkazy!) niż długie wywody fotografa plączącego się w zeznaniach. Dlatego warto zastanowić się, czy na początek nie zdecydować się na fotografowanie modelki o pewnym doświadczeniu niż np. narzeczonej (a zdawałoby się, że to najlepsze i najbardziej naturalne rozwiązanie…) – to przyspieszy i ułatwi pracę.

Fotografia aktu pozwala czerpać pełnymi garściami z innych gatunków - np. fotografii makro.

Planujemy sesję nie tylko pod kątem wygody i komfortu, ale też ze względu na aspekty fotograficzne. Najlepiej przećwiczyć techniczne aspekty na sucho – sprawdzić światło, w jakim będziemy fotografowali, upewnić się, jaka czułość będzie niezbędna do wykonania nieporuszonych zdjęć. Jeśli wcześniej będziemy wiedzieli, jakie parametry zdjęciowe najbardziej pasują do danego tematu, oszczędzimy sobie wstydu nerwowego majstrowania w aparacie podczas sesji, a modelce dyskomfortu czekania na decyzję zachowującego się mało profesjonalnie fotografa.

Odpowiednie kadrowanie, selektywna ostrość i tonacja czarno-biała pozwalają tworzyć fotograficzne abstrakcje i kształtować rzeczywistość tak, że ciało modelki zamienia się np. w piaskowe wydmy.

Warto spróbować wykorzystać zniekształcenia wywołane przez małą odległość przedmiotową i obiektyw szerokokątny.

Pamiętajmy, że wcale nie musimy pokazywać na zdjęciu całej postaci - często znacznie ciekawszy kadr powstaje po odpowiednim „przycięciu” rzeczywistości.

Wróćmy jednak do konkretnych tematów. Ludzkie ciało idealnie nadaje się do wykorzystania jako materiał. Wybierając jakiś anatomiczny detal i zbliżając się do niego (izolując go od otoczenia – np. małą głębią ostrości), zbliżamy się do fotografii makro – często szczegół może przecież powiedzieć więcej niż szeroki plan. A skoro już jesteśmy przy szerokich planach – nic nie stoi na przeszkodzie, żeby wyjść z modelką w plener i sfotografować ją np. jako mały, ludzki akcent na tle imponującej przyrody (choćby wśród falujących traw).

Sprzęt

Jak w wypadku większości tematów fotograficznych również zdjęcia aktu można robić różnorakim sprzętem, ale oczywiście pewne konfiguracje same się nasuwają. Po pierwsze – statyw, który nie tylko umożliwia wykonanie nieporuszonych zdjęć przy długich czasach ekspozycji, ale też pozwala utrzymać stały kadr i skupić się na uchwyceniu odpowiedniego wyrazu twarzy lub pozy fotografowanej osoby. Po drugie – teleobiektyw, dzięki któremu łatwiej zachować komfortowy dla fotografa i modelki dystans (nawet przy dużych zbliżeniach), pozwalający uniknąć zniekształceń związanych z fotografowaniem z bliska. Gdybyśmy zdecydowali się potraktować nagie ciało jako materiał do tworzenia abstrakcyjnych obrazów (patrz niżej), długa ogniskowa umożliwi zwrócenie uwagi widza na niewielkie detale, wydobywając je z tła dzięki niewielkiej głębi ostrości.

Na pewno nie zaszkodzi zabranie ze sobą blendy, czyli odbłyśnika, który pozwoli modelować światło bez konieczności inwestowania w drogi sprzęt. Dzięki blendzie z łatwością zmiękczymy zbyt ostre światło południowego słońca lub doświetlimy modelkę, jeśli przyjdzie nam fotografować pod światło. Decydując się na pracę w studiu, mamy wręcz nieograniczone możliwości modelowania sylwetki światłem, ale to temat na osobny artykuł.

Co prawda zazwyczaj lustrzanki pozwalają na pracę szybszą i wygodniejszą niż aparaty kompaktowe, ale w tym wypadku również te drugie mają zalety. Podstawową jest podgląd na żywo i kadrowanie na ekranie LCD, co umożliwia utrzymanie kontaktu wzrokowego z modelką (tak ważnego podczas sesji fotografii aktu). Dzięki temu fotograf nie chowa się za aparatem, co pozytywnie wpływa na komunikację z fotografowaną osobą. W czasach, gdy nośnikiem zdjęć była celuloidowa klisza, z tego samego względu chwalono aparaty średnioformatowe. W tego typu urządzeniach do kadrowania służył kominek, na który patrzyło się z góry (dziś podobnie można wykorzystać odchylane ekrany LCD, w które wyposażone są niektóre modele cyfrowych kompaktów).

Tematy

Tematycznie fotografia aktu ma bardzo bogaty repertuar – właściwie jedynym wymogiem jest obecność nagiego ciała. Ale to, jak je sfotografujemy, to już zupełnie inna para kaloszy. Ograniczeń praktycznie nie ma – jedynym może być wyobraźnia fotografa. Pamiętajmy, że brak odzienia nie oznacza wcale erotyki. Akt to nie golizna – zresztą to chyba jedyna rzecz, którą akt nie jest.

Warto spróbować potraktować ludzkie ciało jako bryłę geometryczną i, odpowiednio manipulując oświetleniem, efektownie wydobyć ją z ciemności, starając się np. odwołać do malarskich mistrzów światłocienia. Najbardziej efektowne rezultaty osiągniemy, fotografując w czerni i bieli. Zresztą ograniczenie palety barw do czerni, bieli i szarości to ulubiony zabieg fotografów aktu. Nie bez powodu większość zdjęć ilustrujących niniejszy artykuł to fotografie czarno-białe. Nie dość, że w czerni i bieli łatwiej przejąć pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami zdjęcia (kolor jest pod tym względem znacznie bardziej wymagający), ale też ze względów czysto estetycznych znakomicie nadaje się do fotografowania nagiego ludzkiego ciała. Odejmując kolory, odrealniamy obraz, dystansując go nieco od rzeczywistości, przez co podkreślamy kreacyjną stronę fotografii i jej status jako pracy wizualnej, a nie mechanicznej rejestracji rzeczywistości.

Ciekawe zdjęcia aktu można wykonać również w plenerze - nawet zimą. O tej porze roku potrzebna jednak będzie odważna modelka...

Plener to znakomite miejsce do fotografowania aktu, nie tylko ze względu na interakcję między ludzką sylwetką i naturą, ale też jako ciekawy drugi plan. Akt można powiązać z fotografią krajobrazową również w inny sposób – traktując ciało modelki jako twór natury (pomnik przyrody?). Fotografując w czerni i bieli i stosując niski kontrast, możemy sprawić, że krągłość pośladków lub brzuch przybierają postać nadmorskich wydm. A w tle zawsze pozostaje świadomość, że widz ma przed oczami drugiego człowieka odartego z tekstylnej zbroi tradycji cywilizacji Zachodu.

Pamiętajmy, że (tak jak w wypadku innych gatunków fotografii) nie zawsze warto stawiać na wierność rzeczywistości i jak najbardziej realistyczne oddanie fotografowanego obiektu. Akt bardzo zyskuje na świadomym zastosowaniu czysto fotograficznych środków wyrazu i umiejętnym wykorzystaniu błędów technicznych lub wad sprzętu. Dlatego nie unikajmy np. bardzo małej głębi ostrości – warto umieścić płaszczyznę ostrości w miejscu niezwiązanym z nagością, pozostawiając ciało modelki w lekkim niedopowiedzeniu rozmycia.