Cztery pory roku, czyli fotografujemy przez okrągły rok

Ze szkolnych lekcji geografii pamiętam jeszcze, że w naszym klimacie możemy tak naprawdę wyróżnić sześć pór roku: przedwiośnie, wiosnę, lato, jesień, przedzimie i zimę. Proponuję jednak, abyśmy podeszli do sprawy równie tradycyjnie co słuchacze koncertów Vivaldiego, czyli przedwiośnie i przedzimie zostawili na boku i omówili wyłącznie „wielką czwórkę”. I druga sprawa – z uwagi na to, co obecnie możemy zaobserwować za oknami, zaczniemy trochę nietypowo – od zimy.

Praktyka

Hu, hu, ha, hu, hu, ha – i tak dalej. Zima to nie jest zbyt wdzięczna pora fotografowania w plenerze, bo nie tylko szczypie w nosy i szczypie w uszy, ale stanowi też spore wyzwanie dla sprzętu fotograficznego.

Zanim jednak zaczniemy martwić się o sprzęt, zatroszczmy się najpierw o nas samych. Po pierwsze, planując dłuższe zimowe fotografowanie w plenerze, należy się oczywiście ciepło ubrać. Nie chcę rozwijać tego tematu, bo jest oczywisty, polecam tylko dostosowanie stroju do sposobu, w jaki zamierzamy fotografować. Jeśli ktoś planuje wykonywanie zdjęć w czasie długiego marszu, lepsza będzie wielowarstwowa kombinacja ubrań (najlepiej: oddychających) nałożonych „na cebulkę”. Często jednak fotografowanie plenerowe – również zimą – to dość statyczne zajęcie, ze statywem lub przynajmniej uważnym doborem kadru. Dlatego polecam raczej rozwiązania typu kurtka puchowa i odpowiednie dostosowanie grubości ubrań i liczby warstw do temperatury. Rozpiąć suwak od kurtki możemy zawsze, natomiast rozgrzać się nie jest już tak łatwo.

Rękawiczki firmy Matin kosztują ok. 130 zł i nieźle sprawdzają się podczas fotografowania przy umiarkowanym mrozie. Ich największa zaleta to odsuwane „kapturki” na kciuk i palec wskazujący.

Mniejsza zresztą o kurtkę, czapkę czy ciepłe kalesonki. Tak naprawdę najważniejszy jest jeden element naszego stroju – rękawiczki. W sprzedaży są już profesjonalne rękawiczki fotograficzne, na przykład firmy LowePro albo Matin, ale to dość drogi i wcale nie niezbędny zakup. Z powodzeniem możemy szukać innych rozwiązań – ja polecam aż dwa. Dobrym sposobem jest zakup cienkich polarkowych rękawiczek pięciopalczastych (koszt rzędu kilkunastu złotych) i dodatkowo grubych rękawic jednopalczastych, stanowiących warstwę zewnętrzną. W cienkich „polarkach” można dodatkowo obciąć część kciuka. W czasie fotografowania rękawice zewnętrzne zdejmujemy, ale po wykonaniu kilkunastu zdjęć możemy na pewien czas założyć je z powrotem i rozgrzać ręce.

Drugim sposobem jest znalezienie – chociażby na serwisach aukcyjnych – gotowych, uniwersalnych rękawiczek pięciopalczastych z obciętymi czubkami, ale z dodatkowym „kapturkiem” na cztery palce, który można zsunąć w czasie wykonywania zdjęć. Można nabyć naprawdę ciepłe – i tanie – modele, np. bawełna na zewnątrz, Thinsulate w środku, a wszystko za kilkanaście złotych. Tego typu rękawiczki mają jednak z reguły pewną wadę – niezbyt wygodnie daje się operować kciukiem. Dlatego warto albo obciąć jego czubek (w rękawiczkach oczywiście…), albo tylko go mocno naciąć, tworząc tym samym coś w rodzaju możliwego do zsunięcia „kapturka”.

Tematyka

Zacznijmy od tego, że skoro zimą panują na zewnątrz tak mało przyjazne warunki atmosferyczne, a na dodatek słońce późno wschodzi i wcześnie zachodzi, to może zwyczajnie nie wychodzić na zewnątrz? Nie da się ukryć, że ta pora roku szczególnie sprzyja fotografowaniu w pomieszczeniach, przy czym może oznaczać to zarówno zdjęcia martwej natury, jak i dokumentację jakiegoś fotogenicznego koncertu czy wystąpienia. Warto też zająć się makrofotografią, choć – z oczywistych względów – zimą będziemy mieli do dyspozycji raczej trybiki od zegarka czy orzełka na monecie. Oczy muchy albo motyla noga to po prostu nie ta pora roku. Martwa natura w skali makro również ma jednak swój urok – zdecydowanie warto spróbować!

Oczywiście nie zniechęcam do fotografii plenerowej. Wręcz przeciwnie, zima to również świetna okazja do fotografii nocnych, choć mam tu na myśli raczej utrwalanie życia miasta niż astrofotografię. Mrok zapada na tyle szybko, że nie trzeba zarywać pół nocy w celu wykonania efektownych zdjęć z długim czasem naświetlania (oczywiście ze statywu), na których zarejestrujemy światła miasta i kolorowe smugi przejeżdżających samochodów.

Fotografowanie we wnętrzach niekoniecznie musi oznaczać pozostawanie w domu. Dobrą okazją do wykonania ciekawych, klimatycznych zdjęć są np. koncerty.

Praktyka

Zimą warto chronić siebie i sprzęt przed niskimi temperaturami, natomiast latem problemem jest – nawet na naszej szerokości geograficznej – mocno prażące słońce. Znów, najpierw warto zatroszczyć się o siebie, co w przypadku lata oznacza głównie wykorzystanie jakiegoś nakrycia głowy – przewiewnej czapki lub kapelusza. Poza tym, o ile nie wybieramy się w jakieś specyficzne miejsce, takie jak las albo góry, wybór stroju nie ma większego znaczenia, byle był odpowiednio komfortowy.

Wbrew pozorom aparaty wszystkoodporne, takie jak Nikon Coolpix AW100, przydają się nie tylko podczas nurkowania na rafach koralowych. Większość awarii sprzętu fotograficznego jest spowodowana przez upadki oraz zabrudzenie wnętrza produktu (np. pyłem czy piaskiem), a o to podczas letnich wypraw nietrudno.

Bardzo ważna jest również ochrona aparatu przed przegrzaniem. Uważajmy zwłaszcza na sprzęt pozostawiony w samochodzie albo na parapecie okna – mocne słońce może doprowadzić do uszkodzenia aparatu. Jednak nawet bez popadania w czarnowidztwo warto zwyczajnie pamiętać o tym, że temperatura aparatu (a konkretnie – sensora) ma pewien wpływ na jakość zdjęć. Nie są to jakieś radykalne różnice, ale fakt faktem, że rozgrzanie sensora aparatu może skutkować zwiększonym poziomem szumów na zdjęciach. Dlatego właśnie w sytuacji, w której kilka modeli wykorzystuje ten sam typ matrycy, często jest tak, że droższe aparaty mają bardziej rozbudowaną i skuteczniejszą izolację cieplną wokół sensora.

I jeszcze drobiazg – pamiętajmy, że plaża albo pustynia to jedne z najgorszych, najbardziej niebezpiecznych środowisk dla sprzętu fotograficznego czy filmowego. Piasek i pył są niezwykle wredne – dużo gorsze niż krople deszczu czy płatki śniegu. Łatwo dostaną się do mechanizmu zoomowania obiektywu albo komory lustra aparatu, dlatego w takich sytuacjach należy zachować wyjątkową ostrożność.

Tematyka

Tematyka

Kiedy mówimy o jesieni, stają nam oczywiście przed oczami przecudowne zabawy pani przyrody pod tytułem „tysiąc i jeden odcieni kolorystycznych tych samych liści”. Wbrew pozorom, wcale nie tak łatwo uzyskać wyjątkowe zdjęcia drzew w barwach jesieni – czasami to kwestia zaledwie kilku, może kilkunastu dni, na dodatek różnych dla poszczególnych miejsc naszego kraju. Oczywiście jesień jest znacznie dłuższa, ale na początku drzewa są jeszcze zbyt zielone, a później szybko robią się wyłysiałe i pokryte brunatno-szarymi resztkami liści. Dlatego warto wybrać się jesienią na przykład w polskie góry (chociażby Bieszczady), ale po wcześniejszym sprawdzeniu, w jakich dniach, w jakim okresie najbardziej opłaca się tam pojechać.

Jesień w Polsce bywa jednak nie tylko bywa „złota” – znacznie częściej jest ponura, smutna i deszczowa. Zachęcam, by nie bać się niepogody, lecz właśnie wykorzystywać ją na swoją korzyść! Gruba warstwa ołowianych chmur działa na przykład jak jedna wielka blenda zmiękczająca światło. Odpowiedni balans bieli oraz lekkie doświetlenie lampami błyskowymi (choć nawet niekoniecznie), i zdjęcie portretowe może wyglądać niczym wykonane w warunkach studyjnych. Natomiast jeśli chmury są bardziej różnorodne, mają wyraźny, czasem groźny rysunek, wtedy idealnie nadają się do szerokokątnych zdjęć krajobrazowych lub nawet – jeśli użyjemy naprawdę długiego czasu naświetlania – do ciekawych fotografii architektury. Tak naprawdę nie ma nic nudniejszego niż wielki błękit bezchmurnego, letniego nieboskłonu.

To zdjęcie zostało wykonane podczas niezbyt ulewnego deszczu (z lewej strony widać nawet osoby idące z czerwonymi parasolami). Gdyby nie deszcz, nie byłoby możliwe zarejestrowanie odbicia na płytach chodnikowych, rysunek nieba też pewnie byłby mniej ciekawy.