Budowa i obsługa podstawowego sprzętu fotograficznego. Ścieżka edukacyjna Szerokiego Kadru

1. Jak to działa?

Polecamy przede wszystkim pięcioczęściowy cykl Marcina Górki. Autor szczegółowo wyjaśnia budowę i zasadę działania lustrzanki jednoobiektywowej, obiektywów, lamp błyskowych i aparatów kompaktowych. Pozornie są to wiadomości dla zapalonych śrubkologów – w końcu nie każdy dobry kierowca musi wiedzieć, co samochód ma pod maską. Warto jednak wiedzieć, gdzie wlewa się olej silnikowy, a gdzie płyn do spryskiwaczy. Nie zaszkodzi też umieć zmienić biegi we właściwym momencie, by przedłużyć życie silnika i zmniejszyć zużycie paliwa.

Znajomość szczegółów dotyczących budowy migawki szczelinowej ułatwia zrozumienie, dlaczego aparaty mają określony najkrótszy czas synchronizacji z lampą błyskową. Odcinek poświęcony obiektywom wytłumaczy oznaczenia stosowane w nazwach obiektywów (IF, VR itp.), co powinno pomóc dokonać właściwego wyboru przed zakupami. Przyswojenie sobie zasady działania systemów optycznej stabilizacji obrazu (trzecia część cyklu) pozwoli odpowiednio korzystać z tej funkcji (oczywiście przypomni też, że stabilizacja redukuje wpływ poruszenia obiektywu, a nie fotografowanego obiektu, o czym czasami zapominają początkujący fotoamatorzy). Z kolei materiał poświęcony kompaktom uświadomi czytelnikowi różnice wielkości matryc światłoczułych różnych aparatów (od pełnoklatkowych lustrzanek i bezlusterkowców po najmniejsze z kieszonkowych kompakcików), a tym samym pomoże pogodzić się z ograniczeniami jakości obrazu związanymi z pracą sprzętem tej klasy. Ostatni z poniższych artykułów (już innego autora) skupia się na praktycznym ujęciu wpływu ogniskowej obiektywu na perspektywę zdjęcia (uprzedzaliśmy, że nie będzie tylko teoretycznie!).

2. Fotografia cyfrowa

Warto wiedzieć, jak od strony technicznej powstają nasze zdjęcia (przynajmniej z grubsza). Świadomość tego, jak zbudowana jest matryca światłoczuła i – co za tym idzie – od czego zależy ilość szczegółów zapisanych na zdjęciu (liczba punktów światłoczułych) czy jakość obrazu na wysokich czułościach ISO (fizyczna wielkość matrycy), to wbrew pozorom wiedza przydatna w praktyce. Dzięki niej pracujemy, mając w pamięci ograniczenia sprzętu, co pozwoli odpowiednio dostosować nasze oczekiwania. I tak na przykład nie będziemy liczyli na krystaliczną klarowność/jakość obrazu podczas fotografowania z najwyższą czułością oferowaną przez aparat (a rozrzut jest ogromny – w zależności od modelu może to być ISO 6400, 12 800, 512 000 czy nawet 3 280 000 w modelach z najwyższej półki!). Zwłaszcza jeśli robimy zdjęcia zwykłym kompaktem wyposażonym w matrycę niewielkich rozmiarów. Będziemy też wiedzieli, na jakiej wielkości wydruki możemy liczyć, jeśli najdzie nas ochota powiesić jakieś zdjęcie na ścianie lub podarować je komuś w prezencie.

Warto też pamiętać o takich przydatnych funkcjach jak histogram (wykres rozkładu jasności w kadrze) i możliwość rejestracji zapisu plików typu RAW (zawierających pełną informację przechwyconą przez matrycę). Choć ani pliki RAW, ani opcja wyświetlania histogramu nie są w zasadzie cechami budowy aparatu, to wspominamy o nich w tej ścieżce, ponieważ jedno i drugie wiąże się z tym, co dzieje się niejako „pod maską” i ma bezpośredni wpływ na rezultat pracy fotografa. Możliwość zmiany czułości ze zdjęcia na zdjęcie i funkcja podglądu fotografii od razu po jej wykonaniu (np. z dodatkową opcją wyświetlenia histogramu) to chyba największe udogodnienia związane z przesiadką z kliszy na cyfrę, które dziś uznajemy za oczywiste.

3. Obsługa aparatu – co, czym, jak i po co

Wiemy już, jak zbudowane są aparat i takie akcesoria jak obiektywy czy lampy błyskowe. Znamy też cyfrowe aspekty związane z fotografią, mające bezpośredni wpływ na rezultaty naszej pracy. Czas zwrócić uwagę na elementy interfejsu i funkcje aparatu, z którymi mamy do czynienia „na robocie”. Początkujący z pewnością docenią możliwość rozszyfrowania liter i symboli widocznych na tarczy trybów pracy aparatu. W poniższych materiałach wyjaśniamy też znaczenie i zastosowania poszczególnych składników zaawansowanych trybów pracy PSAM. Nie zapominamy o sposobie kadrowania zdjęć, który ma niebagatelny wpływ na komfort pracy fotografa. Na przykład: komponując zdjęcie za pomocą wizjera optycznego lustrzanki (lub okularowego wizjera elektronicznego bezlusterkowca), łatwiej o stabilną pozycję i nieporuszone zdjęcia przy długich czasach migawki. Z kolei możliwość kadrowania na ruchomym monitorze umieszczonym na tylnej ściance aparatu pozwala na wygodną pracę np. przy bardzo niskim punkcie widzenia (aparat umieszczony przy samym podłożu).

Polecamy też zapoznać się z rozważaniami naszych autorów na temat wad i zalet różnych kategorii aparatów. Kiedy najlepiej fotografować lustrzanką? Kiedy wybrać aparat kompaktowy? A może w niektórych sytuacjach wystarczy smartfon? Decyzje podejmujemy nie tylko na podstawie jakości zdjęć oferowanych przez dany sprzęt (tu wraca kwestia naszej znajomości budowy sprzętu i tego, jak wykorzystane komponenty – np. matryca światłoczuła określonej wielkości – wpływają na rezultaty), ale też pod kątem sposobu/szybkości obsługi lub gabarytów.

Zagadnieniem praktycznym związanym z funkcjonalnością aparatów jest również kwestia stabilizacji obrazu, czyli sposobów uzyskiwania ostrych zdjęć mimo fotografowania z ręki z długimi czasami ekspozycji. W niektórych sytuacjach stabilizacja wystarczy, kiedy indziej trzeba sięgnąć po statyw. Tradycyjnie zachęcamy też do wykorzystywania możliwości tego, co akurat mamy pod ręką – naszym antidotum na snobizm jest artykuł pod tytułem „Dlaczego obiektyw kitowy nie jest do kitu”.

Na koniec polecamy spojrzenie wstecz i artykuł poświęcony ponadstuletniej historii firmy Nikon, w którym czytelnicy znajdą mnóstwo smaczków związanych z rozwojem technologii fotograficznych.