Wstęp
Przyzwyczailiśmy się już, że nowoczesne aparaty wiele czynności związanych z fotografowaniem załatwiają za użytkownika. Identyfikują twarze fotografowanych osób, dobierają najlepsze parametry ekspozycji, decydują o najodpowiedniejszej czułości, ustawiają ostrość. Tymczasem każda automatyka niesie ze sobą niebezpieczeństwo niezrozumienia intencji użytkownika przez aparat. Nawet zautomatyzowane funkcje wymagają od operatora aparatu pewnej wiedzy. Musimy wiedzieć, którą funkcję najlepiej wybrać w danej sytuacji, a potem odpowiednio ją wykorzystać. Dotyczy to między innymi opcji automatycznego ustawiania ostrości, czyli autofocusa (w skrócie: AF).
Do wyboru, do koloru
Praktycznie wszystkie aparaty cyfrowe są wyposażone w system automatycznego ustawiania ostrości – jedne są bardziej zaawansowane i skomplikowane, inne prostsze, ale zawsze mają za zadanie zwolnić użytkownika z konieczności ręcznego ostrzenia. Wiele cyfrówek (z wyłączeniem lustrzanek) nie ma nawet trybu manualnego, zresztą nie do końca sprawdza się on w aparatach kompaktowych, w których kadruje się na ekranie LCD.
W zależności od stopnia zaawansowania aparatu użytkownik ma więcej lub mniej opcji do wyboru. W najprostszych modelach punkt AF znajduje się pośrodku klatki, więc żeby ustawić ostrość na obiekt znajdujący się poza centrum kadru, fotograf musi skorzystać z możliwości blokady ostrości i przekomponować zdjęcie przed wykonaniem (patrz niżej). To dość proste rozwiązanie sprawdza się w wielu przypadkach, ale czasem przydaje się więcej opcji.
Zadaniowo lub bez przerwy
W aparatach kompaktowych możemy spotkać podział trybów AF na pojedynczy i ciągły. W pierwszym trybie system ustawia ostrość, kiedy użytkownik naciśnie spust migawki do połowy. Po dokonaniu pomiaru ustawienie jest zachowywane do momentu dociśnięcia spustu do końca (czyli wykonania zdjęcia) lub zwolnienia spustu. Dzięki tej prawidłowości możliwe jest zablokowanie ostrości i przekomponowanie zdjęcia tak, by główny obiekt nie znajdował się pośrodku. W drugim trybie pracy autofocusa (czyli w trybie ciągłym) system działa cały czas i w trakcie kadrowania ustawia ostrość na bieżąco (aparat bez przerwy „szuka” ostrości). Przydaje się to podczas fotografowania ruchomych obiektów, ale funkcja ta dość szybko zużywa baterie.
Lustrzanki cyfrowe mają więcej trybów pracy AF. Automatyka AF (w nikonach oznaczona jako AF-A) wybiera tryb pojedynczy, kiedy fotografujemy obiekty statyczne, lub tryb ciągły, kiedy robimy zdjęcia obiektom w ruchu. Tryb AF-S oznacza pojedynczą pracę systemu opisaną powyżej. Z kolei tryb AF-C to wariacja na temat trybu ciągłego i wiąże się z tym, że autofocus ustawia ostrość na bieżąco, ale priorytet ma wyzwolenie migawki. Oznacza to, że nawet jeśli w danym momencie AF nie złapał jeszcze fotografowanego obiektu w ostrości, użytkownik może zrobić zdjęcie. W trybie pojedynczym wyzwolenie migawki przed ustawieniem ostrości jest niemożliwe.
Tryby pracy autofocusa wybiera się zazwyczaj w menu, ale zaawansowane lustrzanki cyfrowe (jak np. Nikon D300) dają użytkownikowi bezpośredni dostęp do tej funkcji z poziomu dedykowanych przełączników umieszczonych na korpusie aparatu.
Punktowo i wielopunktowo
Drugą pozycją w menu aparatu, w której zmieniamy ustawienia automatyki ostrości jest tryb pól AF, zwany też trybem wyboru pola AF. I jeśli chodzi o ten tryb, opcje dostępne w aparatach kompakto-wych i lustrzankach są różne. Ponieważ kompakty ustawiają ostrość dzięki interpretacji danych z matrycy światłoczułej (patrz ramka), mają większą swobodę pod względem liczby pól AF – wystarczy odpowiednio wykorzystać możliwości sensora, który i tak musi znajdować się w aparacie.
W przypadku lustrzanek za ustawienie ostrości jest odpowiedzialny osobny układ, dlatego też wśród aparatów typu DSLR widać większe rozbieżności pod względem liczby pól niż w segmencie kompaktów. Dla przykładu – typowo amatorski kompakt Nikon Coolpix S700 daje użytkownikowi do wyboru aż 99 pól AF, amatorska lustrzanka Nikon D60 ma zaledwie trzy pola, podczas gdy półprofesjonalna lustrzanka Nikon D300 została wyposażona aż w 51 pól AF. Pamiętajmy jednak, że sama liczba punktów ostrości nie przekłada się bezpośrednio na szybkość i precyzję działania systemu – auto-focus Nikona D60 (o D300 nie wspominając) będzie działał znacznie pewniej i szybciej niż Coolpiksa S700.
Ze względu na wykorzystanie do ustawiania ostrości matrycy światłoczułej cyfrówki kompaktowe oferują jedną funkcję niespotykaną w lustrzankach bez podglądu na żywo. Coraz częściej w programach pełnej automatyki ekspozycji aparaty ustawiają ostrość w trybie priorytetu twarzy, nazywanym powszechnie wykrywaniem twarzy. W zależności od zaawansowania aparatu system wykrywania twarzy identyfikuje w kadrze ludzkie twarze (od kilku do kilkunastu – w zależności od aparatu) i do nich dostosowuje ostrość, a w niektórych aparatach ustawia również takie parametry, jak ekspozycję czy balans bieli.
Na ekranie LCD pojawiają się ramki, które zaznaczają wybrane twarze, dzięki czemu użytkownik może ocenić skuteczność pracy systemu i ewentualnie zmienić tryb AF na inny.
Wybór pól AF w Nikonie Coolpix P80
Wśród opcji wyboru pól AF znajdziemy też: tryb automatyczny, wybór ręczny i ustawienie na środek. Kiedy pozwolimy aparatowi wybrać punkt AF, musimy pamiętać, że system jest tak skalibrowany, żeby faworyzować pierwszy plan. Dlatego w tym ustawieniu ostre będą obiekty znajdujące się najbliżej aparatu. Opcja ręcznego wyboru aktywnego pola AF przydaje się wtedy, gdy mamy dużo czasu na precyzyjne skomponowanie zdjęcia (np. podczas pracy ze statywem) lub gdy wykonujemy kilka ujęć przy podobnym kadrowaniu (kiedy fotografowany obiekt znajduje się w tej samej części kadru – np. podczas sesji portretowej). W ten sposób możemy bardzo dokładnie wybrać miejsce, na które aparat wyostrzy, dzięki czemu unikniemy konieczności przekomponowywania kadru po zastosowaniu blokady ostrości.
Często w trybie ręcznego wyboru punktu AF użytkownik ma większe możliwości niż automatyka aparatu – np. w przy- woływanym powyżej Nikonie Coolpix S700 w trybie automatycznym aparat wybiera spośród 9 pól AF, podczas gdy fotograf ma ich do dyspozycji aż 99.
Ostatnia opcja (na środek) wiąże się z ustawieniem jako punktu ostrości centralnego pola AF – to najmniej skomplikowany sposób ustawiania ostrości, który w połączeniu z możliwością przekomponowania kadru sprawdza się znakomicie w wielu sytuacjach.
W lustrzankach cyfrowych użytkownik może mieć dodatkowo do dyspozycji tryb, w którym fotograf wybiera aktywny punkt AF, a w razie zmiany położenia fotografowanego obiektu aparat „śledzi” go, zmieniając odpowiednio pole autofocusa. W naj- bardziej zaawansowanych modelach autofocus potrafi śledzić fotografowany obiekt na powierzchni praktycznie całej klatki.
Jak celować, żeby dobrze trafić
Jak widać, w niektórych przypadkach, zwłaszcza w aparatach zaawansowanych, opcji autofocusa jest mnóstwo. Nie wystarczy jednak wiedzieć, którą wybrać w danej sytuacji zdjęciowej – trzeba jeszcze umieć odpowiednio wykorzystać możliwości swojego sprzętu.
Przede wszystkim należy pamiętać, żeby ustawiać ostrość na motywy kontrastowe, z zauważalnymi szczegółami. Jeśli skierujemy obiektyw na gładką powierzchnię (np. bezchmurne niebo), aparat nie ustawi ostrości – będzie „jeździł” obiektywem od najbliższej do najdalszej odległości ogniskowania i z powrotem. Rezultatem może być nie tylko frustracja fotografa, ale też stracone zdjęcie. Problem sprawiają też obiekty o jednolitym kolorze oraz motywy składające się z wielu zbliżonych do siebie elementów, tworzące gęsty wzór (jak np. łąka usłana kwiatami) lub regularną strukturę (np. okna oszklonego drapacza chmur).
Kiedy korzystamy z funkcji wykrywania twarzy, nie dziwmy się, jeśli aparat ma problemy z identyfikacją osób, które nie są ustawione przodem do obiektywu. Co prawda, najnowsze systemy wykorzystywane w niektórych modelach potrafią sobie czasem poradzić z twarzą lekko odwróconą od aparatu, ale i tak warto zwrócić na to uwagę.
Ponieważ automatyka ostrości wymaga dobrej widoczności fotografowanego obiektu, należy szczególnie uważać na efekty ostrzenia, kiedy robimy zdjęcia przez kraty, siatkę ogrodzenia lub w podobnej sytuacji. Drobny wzór znajdujący się najbliżej fotografa może zmylić aparat, który uzna, że właśnie ten pierwszy plan jest dla nas najważniejszy i na niego ustawi ostrość. Dlatego w takiej sytuacji trzeba dokładnie kontrolować obraz na ekranie LCD. Na szczęście różnice odległości są w takich wypadkach dość duże, więc łatwo zauważyć pomyłkę systemu AF i powtórzyć pomiar.
Musimy też pamiętać, że tak jak niełatwe jest fotografownie w słabym oświetleniu, tak również autofocus nie lubi ciemności. W takich warunkach z pomocą przychodzi zewnętrzna dioda wspomagająca pracę systemu AF wbudowana w korpus aparatu. Wyświetla ona na fotografowanym obiekcie wzór, który ułatwia autofocusowi obliczenie odległości. Jednak światło to ma dość mały zasięg, więc nie przyda się podczas fotografowania obiektów oddalonych od nas o więcej niż kilka metrów. Drugim minusem diody jest to, że ostre, pomarańczowe lub czerwone światło emitowane w ciemnościach zwraca uwagę na fotografa i razi w oczy, co może płoszyć lub zniechęcać modela.
Dlatego czasem warto wyłączyć funkcję wspomagania autofocusa można to zrobić w odpowiedniej zakładce menu aparatu. Automatyczne działanie jakiejś funkcji nie zwalnia fotografa z odpowiedzialności za właściwe jej wykorzystanie. Każdy system ma swoje ograniczenia i wiedza na temat możliwości naszego sprzętu z pewnością ułatwi osiągnięcie satysfakcjonujących rezultatów i pozwoli na uniknięcie nieudanych, nieostrych ujęć. Warto więc zapoznać się z tą częścią instrukcji obsługi aparatu, która mówi o systemie automatycznego ustawiania ostrości. Pamiętajmy: im bardziej świadomy fotograf, tym lepsze zdjęcia.
Warto wiedzieć
W dużym skrócie: w aparatach kompaktowych rolę czujnika auto-focusa spełnia matryca światłoczuła, zaś w lustrzankach jest to osobny układ. W cyfrowych kompaktach system działa na zasadzie detekcji kontrastu, a w lustrzankach – detekcji fazowej.
Ten drugi system działa szybciej i jest bardziej precyzyjny. W obu przypadkach autofocus w ułamku sekundy oblicza, na jaką odległość powinien ustawić ostrość, żeby właściwie oddać ten fragment fotografowanej sceny, na który użytkownik wycelował punkt AF. System dokonuje w tym czasie szybkich zmian ustawień obiektywu i ostrząc raz w jedną, raz w drugą stronę – ustala, w którą stronę zbliża się do prawidłowego ustawienia. Potem przez zawężanie zakresu wyników ostatecznie wybiera odległość, na którą należy ustawić obiektyw. Mimo że systemy oparte na detekcji kontrastu i detekcji fazowej działają w nieco inny sposób, dotyczą ich podobne ograniczenia i zasady ułatwiające skuteczne z nich korzystanie.
Warto wiedzieć
W takiej sytuacji ostrzenie na centrum kadru się nie uda. Gładkie niebo nie pozwoli autofocusowi właściwie obliczyć odległości. Dlatego albo korzystay z możliwości wyboru punktu AF w innej części kadru, albo blokujemy ostrość i przekomponowujemy.
Jeśli w żaden sposób nie udaje nam się ustawić ostrości na fotografowany obiekt, warto spróbować rozejrzeć się dookoła – może coś innego znajduje się w podobnej odległości od aparatu, a nie sprawi problemu systemowi AF. Korzystamy wtedy z możliwości zablokowania ostrości, przekomponowujemy zdjęcie tak, jak chcemy, i dociskamy spust migawki do końca.
Zobacz podobne poradniki
Komentarze
Zarchiwizowana dyskusja: "Autofocus"
Aparat D80
1.Jeżeli ustawię tryb wyboru autofocusa na dynamiczny wybór pola a tryb pracy autofocusa na AF-S to będzie to opcja tożsama z wyborem pojedyncze pole autofocusa nie ważne z jakim trybem pracy (AF-A/AF-S) ?? czy będzie jakaś różnica ?
2.Dynamiczny wybór pól + AF-A powoduje że zmiana kompozycji kadru z powodu zmiany położenia aparatu lub ruchu obiektu, spowoduje że aparat będzie w obrębie matrycy śledził ten obiekt i ustawiał dla niego ostrość ?
3.Automatyczny wybór pól autofokusa to to samo co pkt. 2 czy to jednak inne działanie ?
Pomijam tutaj możliwość wyboru pola ostrości w pkt. 1 i 2 i fakt że automat wyostrza na pierwszym planie bo to już doczytałem w instrukcji, chodzi mi bardziej o sposób działania.
link http://forum.nikon.org.pl/showthread.php?p=125800
Zarchiwizowana dyskusja: "Detekcja fazowa"
Czy ktoś potrafi mi powiedzieć na czym polega system detekcji fazowej? Google jakoś nie są za bardzo rozmowne na ten temat, a interesuje mnie jak to dokładnie działa.
Wiki co nieco pisze na ten temat:
http://en.wikipedia.org/wiki/Autofocus
http://www.cdrom.pl/artykuly/sprzet-fotograficzny/zasada-dzialania-lupy-nastawczej-i-af-w-slr.html
Przy okazji polecam stronę, jeżeli chodzi o sprzęt to sporo można się tam dowiedzieć;)
Zarchiwizowana dyskusja: "Dopasowywanie ustawień w trybie manualnym"
do odpowiedniej sceneri, miejsca i war.pogod?
Oczywiście---ćwicz,praktykuj,zapisuj...praktyka czyni mistrza!!!Czytaj i ćwicz itd.
Zarchiwizowana dyskusja: "metaliczne zdjęcia"
Zarchiwizowana dyskusja: "Pytanie do ekspertow prosze o szybka reakcje"
http://www.amazon.com/Sigma-70-300mm-Motorized-Telephoto-Including/dp/B0016N17ES/ref=sr_1_1?ie=UTF8&s=electronics&qid=1239917611&sr=1-1
http://www.amazon.com/Tamron-70-300mm-Accessory-Digital-Cameras/dp/B000TD1IAY/ref=sr_1_3?ie=UTF8&s=electronics&qid=1239917611&sr=1-3
http://www.amazon.com/Sigma-70-300mm-Motorized-Telephoto-Including/dp/B0018BZE38/ref=sr_1_13?ie=UTF8&s=electronics&qid=1239917611&sr=1-13
Nikon Nikkor AF-D 70-300 mm 1:4-5,6 ED BEZ VR
co oznaczaja skroty na obiektywach sigmy np. apo, i jak napewno zauwazycie obiektywy sigmy sa dwa wg mnie takie same obiektywy lecz rozna cena i mala roznica literek na obiektywie prosze o wyjasnienie roznicy. Bardzo istotnym dla mnie jest czy np obiektyw sigmy lub tamrona ma jakies ograniczenia w stosunku do obiektywow nikona np, brak autofokusa itp czy poprostu sa jakies braki i jak mozecie prosze mi doradzic ktory z podanych wyzej jest najgodniejszy uwagi Bardzo dziekuje za odpowiedzi Pozdrawiam
Uważam że tylko te obiektywy są godne uwagi. Niestety nie jestem bogatym człowiekiem i dlatego nie stać mnie na kupowanie bubli. Osobiście polecam obiektyw Sigma APO 100-300mm F4 EX DG HSM, można go zobaczyć tutaj
http://www.sigma-foto.pl/index.php?q=node/75.
Niestety ceny walut poszły do góry i dlatego jest on teraz sporo droższy niż rok temu ale myślę że warto poczekać bo naprawdę to dobry obiektyw. Sam go używam ( http://www.zkoscielniak.pl/?p=214 ) i jestem bardzo zadowolony.
Jeżeli chodzi o oznaczenia, to:
APO - Soczewki APO dla uzyskania najwyższej jakości zdjęć w obiektywach APO układy soczewek ze szkła niskodyspersyjnego o bardzo niskim współczynniku załamania światła minimalizują aberrację chromatyczną. Dodatkowo podwyższją kontrast oraz ostrość.
DG - Obiektywy DG klasyczne obiektywy 35mm, które dzięki zmodyfikowanym, bardziej telecentrcznym soczewkom, pozwalają na idealną współpracę zarówno z lustrzankami cyfrowymi, jaki i analogowymi. Specjalne powłoki antyodblaskowe nowego typu zapewniają optymalny balans kolorów oraz redukują refleksy i duszki, które są największym problemem lustrzanek cyfrowych. Powłoki antyrefleksyjne są natryskiwane ciśnieniowo na każdą soczewkę dwustronnie.
Odnośnie cyferek w oznaczeniu obiektywu chyba nie muszę tlumaczyć.
Jeśli się jednak upierasz przy wyborze tych dwóch to wybrałbym oczywiściue APO. Jak widac sama różnica w cenie mówi sama za siebie. Wiem że chciałbyś abym napisał że są świetne i warte kupna ale niestety tak nie jest. Warto czasami zaczekać i być później zadowolonym niż z braku laku coś kiepskiego kupić i później żałować. No ale ostateczny wybór zależy od Ciebie.
Pozdrawiam i życzę miłych zakupów.
Pozdrawiam
zibistanczyk
www.zkoscielniak.pl
Wszystkie funkcje aparatu są zachopwane przy wykorzystaniu tego właśnie obiektywu. Zaznaczyć jednak należy, że posiada on wady:
słaba jakość obrazu dla 300 mm,
astygmatyzm uciążliwy dla 300 mm,
wolny, głośny i zawodny autofokus.
(Astygmatyzm
Pozaosiowa wada optyczna polegająca na różnym miejscu ogniskowania się promieni wpadających do soczewki w płaszczyznach prostopadłych do siebie (w tzw. płaszczyznach tangencjalnej i sagitalnej). Obraz punktu położonego poza osią optyczną układu nie jest punktem, lecz stanowi dwa prostopadłe do siebie owale. Przesuwając się w jedną stronę w stosunku do najlepszego ogniska (patrz rysunek) obraz robi się owalem poziomym, a po przesunięciu w drugą owalem pionowym. W instrumentach optycznych z dużym astygmatyzmem, nawet po najlepszym ustawieniu ostrości, z jasnych obrazów punktowych (np. latarni, gwiazd) będą "strzelać" na bok dodatkowe promienie. )
Miałem 55-200 vr. bardzo fajne szkło, ciemne, ale stosunek jakości do ceny jest bardzo dobry. Sprzedałem, ponieważ 200 to dla mnie ciut za mało. Niestety przy tak ograniczonym budżecie ciężko o dobrego zooma...Nikkor 70-300 vr, ale na chwilę obecną to około 2000 PLN...
Pozdrawiam.
Zarchiwizowana dyskusja: "ustawienie AF"
Mam zapytanie odnośnie ustawień AF chodzi konkretnie o zdjęcia wakacyjne z ustawioną osobą. mam problem bo aparat ostrzy mi na osobę a nie na całość albo na tło a nie na osobę. stąd moje pytanie jak ustawić AF aby całość była wyraźna
Zarchiwizowana dyskusja: "Monitor komputera a oryginalne kolory i odcienie zdjęcia"
Do wywoływania NEFów używam UFRaw, a tam podajesz w konfiguracji ścieżki do tych 3 profili i bangla.
Zarchiwizowana dyskusja: "Dziwny dźwięk przy używaniu funkcji AF Nikon Coolpix P100 "
proszę pomóżcie.
AgUsiArZ , co prawda nie mam Nikon Coolpix P100 ale z doświadczenia wiem, że w trakcie ostrzenia każdy aparat wydaje "dziwny dźwięk" jednak jaki to jest dżwięk zależy w głównej mierze od producenta, i tak np. byłem ogromnie zdziwiony kiedy po podłączeniu do lustrzanki nowiutkiego obiektywu Tamron 17-50mm f/2,8 ze stabilizacją usłyszałem podczas ostrzenia AF dźwięk podobny do dźwięku spłuczki klozetowej;-) (okazało się że to stabilizacja tak właśnie działa ale za tą cenę nie można się spodziewać wodotrysków) Czyli reasumując, dźwięk dźwiękowi nie jest równy a jeśli jest słyszalny to znaczy że wszystko działa i tak ma być.
cześć wam mam pytanie?
jak u stawiać ISO a tak naprawdę jak się dobiera migawkę i przysłonę do wysokości ISO i jaka musi być różnica żeby powstało zdjęcie
mam ustawione ISO na 400 to jaką długość ustawić migawkę i przysłonę że by były równe.
Zna ktoś stronę na której można się dowiedzieć do jakiej pory i dnia można dobrać przysłonę i migawkę i ISO????
Hej potrzebuję małej porady. Robię zdjęcia na dyskotekach. Jest bardzo ciemno. Mam lampę zewnętrzną, którą strzelam prosto na twarz ponieważ nie da rady odbić światła, sufit czerwony tak jak ściany.. Głównie chodzi mi o zdjęcia pozowane, czyli staje 5 osób i robię im zdjęcia. Mam ustawiony tryb AF-A u mnie w Sony A77 obiektyw sigma 17-17 2.8-4.0 AF-A oznacza jeśli się nie mylę ciągłe ostrzenie. Niestety nie każde zdjęcie wychodzi mi ostre. Wiem, że to zależy od wielu czynników, ale powiedzmy, że te osoby się nie ruszają to jaki mam wybrać tryb AF? Balans bieli mam ustawiony na lampa błyskowa. Jestem amatorem i dopiero się uczę.
Witam.
Mam następujący problem. Fotografuję sport lustrzanką D700 i N 70-200 VR I. Problem polega na tym, że aparat ostrzy np. na jedego zawodnia a bedący obok jest nie wyraźny. Obaj stoją, zaznaczam "w tej samej linii" ostrzenia. Przeszkadza to gdyż nie mam pełnego kadru w jakości jakiej bym sobie zyczył. Kombinowałem z wyborem pól (9 pól, 51 i nic), pomiarem swiatła i gdzie tylko mogłem...na nic....Gdzie szukać rozwiązania problemu?