Fotografia architektury

Okoliczności przyrody i kompozycja

Jak w każdej fotografii również i tu niezwykle ważne jest światło. To ono maluje kolory (jeśli słońce jest nisko), to ono kolory zabiera (jeśli niebo zasnuwa szara zasłona chmur), to ono wydobywa kształt bryły (jeśli świeci z boku) lub tę bryłę spłaszcza (jeśli świeci od przodu). Warto więc odwiedzić planowaną lokalizację o różnych porach dnia, przy różnej pogodzie. Obejść budowlę dookoła, zanotować, która część wygląda najciekawiej w jakim świetle. Nie zaszkodzi z wyprzedzeniem przemyśleć kadry, kierując się podstawowymi zasadami – trójpodziałem, unikaniem umieszczania w kadrze zbyt dużej powierzchni nieba (chyba że jest udekorowane wyjątkowo malowniczymi chmurami), szukaniem ciekawego pierwszego planu itp., itd.

Sprzęt

Ze względu na kompozycyjne wymagania związane z fotografowaniem budynków jednym z podstawowych narzędzi jest statyw. Spowalnia pracę, przez co zmusza fotografa do świadomego kadrowania. Umożliwia też swobodne eksperymenty z parametrami ekspozycji – raz wybrany kadr „idealny” nie zmienia się po kombinacjach z ustawieniami aparatu, dzięki czemu łatwiej skutecznie skorzystać z funkcji automatycznego bracketingu, przydatnego, zwłaszcza jeśli zdecydujemy się na stworzenie obrazów typu HDR. Trzecią – dla wielu podstawową – zaletą statywu jest możliwość wykonania nieporuszonych zdjęć na długich czasach ekspozycji, niezbędnych, kiedy fotografujemy w nie najlepszym oświetleniu, a zależy nam na uzyskaniu dużej głębi ostrości, bez utraty szczegółów spowodowanej wyborem wysokiej czułości ISO, lub robimy zdjęcia np. wieczorem albo nocą. Dokładam jeszcze jedną zaletę, czyli możliwość fotografowania z pozycji trudnych do utrzymania przez fotografa – np. blisko gruntu albo z dużej wysokości. W fotografii architektury przydaje się też optyczny filtr polaryzacyjny. W niektórych sytuacjach pozwoli nieco „podrasować” obraz, przyciemniając niebo i zwiększając nasycenie kolorów. Kiedy indziej umożliwi redukcję lub eliminację odbić w elementach szklanych i metalowych, dzięki czemu uda się uniknąć uwiecznienia na zdjęciu sylwetki fotografa odbijającej się np. w szybie. Polaryzator to w zasadzie jedyny filtr, który może się przydać każdemu fotografowi, dlatego warto mieć go w swojej torbie ze sprzętem.

Ograniczenia i środki wyrazu

Ponieważ fotografia architektury ma wiele twarzy, przydają się przeróżne obiektywy – zarówno długo-, jak i krótkoogniskowe. Najbardziej specjalistycznym szkłem, z którego można skorzystać, jest obiektyw typu tilt/shift, umożliwiający manipulację płaszczyzną ostrości, np. w celu uniknięcia efektu walących się budynków (znacznie tańszym – acz nieco mniej skutecznym – sposobem jest wprowadzenie odpowiedniej korekty w komputerze, pamiętajmy jednak wtedy o kadrowaniu z odpowiednim „marginesem” na elementy, które nie zmieszczą się w kadrze po rozciągnięciu obrazu).

Co i po co?

Jak to co? Budynki oczywiście! Ciekawe i zwyczajne, nowe i stare, tętniące życiem i opuszczone, zadbane i zniszczone. Dla efektu fotograficznego znacznie ważniejsze jest pytanie „Po co?”. Od odpowiedzi na nie zależy strategia, na jaką się zdecydujemy, oraz ostateczny wygląd i nastrój zdjęcia. Możliwości jest tradycyjnie wiele – możemy chcieć w jak najbardziej obiektywny sposób przedstawić wygląd budynku, możemy podejść do tematu kreatywnie i spróbować oddać nastrój miejsca (najłatwiej będzie z obiektami wyrazistymi, jak np. opuszczone ruiny rodem z horroru czy odpychająco zimne oszklone budynki biurowe), możemy w końcu skupić się na detalach często niewidocznych gołym okiem.

Jednym z częstych błędów fotoamatorów biorących się za robienie zdjęć architektury jest całkowita obojętność na czynnik ludzki. Zakładając, że najważniejszy jest budynek, robimy wszystko, by żaden człowiek nie zepsuł nam kadru. I rzeczywiście – są ujęcia, które aż proszą się o zachowanie sterylności i skupienie wyłącznie na stali, cegłach i betonie. Nie zapominajmy jednak, że te budowle powstają dla ludzi, dlatego człowiek często po prostu się przydaje. Choćby po to, żeby nasze fotografie nie wyglądały jak dokumentacja wyludnionego miasta duchów. Innym „zastosowaniem” człowieka w architektonicznym kadrze jest nadanie obrazowi pewnego odnośnika skali wielkości. Imponujący budynek będzie wyglądał znacznie bardziej imponująco, jeśli widz zobaczy na zdjęciu element, którego wielkość dobrze zna. To samo dotyczy zresztą zapierających dech w piersiach krajobrazów – często bez malutkiej sylwetki człowieka w oddali trudno wyobrazić sobie ogrom sfotografowanej góry.