Efekty świetlne nocą

Fotografia to – jak sama nazwa wskazuje – rysowanie światłem. Od początku istnienia tego medium ciemność była wrogiem numer jeden. Trzeba z nią było walczyć długim czasem ekspozycji i sztucznym oświetleniem. Dlatego przyjęło się uważać, że „po ciemku się nie fotografuje”. Dziś przeszkody techniczne praktycznie zniknęły, ponieważ większość lustrzanek cyfrowych pozwala z czystym sumieniem fotografować niemal w ciemności, niektóre kompakty są niewiele gorsze. Jednak niniejsza lekcja nie będzie polegała na zachwytach nad możliwościami współczesnych matryc światłoczułych. Skupimy się na tym, w jaki sposób wykorzystać ciemność jako idealne tło dla efektów świetlnych, które łatwo osiągnąć przy użyciu bardzo prostych środków. Przyda się statyw i odrobina cierpliwości.

Malowanie światłem

Zacznijmy od najbardziej oczywistego pomysłu. Brak światła to idealny pretekst do zabawy w dosłowną interpretację słowa „fotografia”, czyli wspomnianego przed chwilą rysowania światłem. Jest to technika, która wymaga użycia niewielkiej latarki (lub innego punktowego źródła światła). Ustawiamy aparat na statywie, wybieramy niską czułość, niewielki otwór przysłony oraz czas B lub T (chodzi o to, byśmy mogli otworzyć migawkę na długi czas bez konieczności przytrzymywania spustu). Otwieramy migawkę i prosimy osobę stojącą przed obiektywem o nakreślenie w powietrzu jakiegoś kształtu dłonią, w której trzyma włączoną latarkę. Sposobów realizacji może być wiele. Jeśli chcemy, by na zdjęciu widoczny był niemal wyłącznie świetlny rysunek, musimy zadbać nie tylko o prawdziwą ciemność (albo w rzeczywistości, albo ustawiając na tyle mały otwór przysłony i niską czułość, by niedoświetlić zdjęcie), ale też o odpowiednie ubranie „rysownika” – powinno być ciemne (najlepiej oczywiście czarne) i zakrywać również dłonie (rękawiczki) oraz twarz (kominiarka?). Warto poeksperymentować z kilkoma źródłami światła jednocześnie (np. dwoma latarkami trzymanymi w jednej ręce) – rysunek będzie powstawał paroma kreskami naraz lub z różnymi kolorami światła. Tematów może być oczywiście mnóstwo – od abstrakcyjnych bohomazów (np. rysowanych dwoma rękami jednocześnie lub przez więcej niż jedną osobę) po rysunki przedstawiające.

Ruch

Najbardziej typowym sposobem fotografowania ruchu w ciemności jest rejestracja efektownych smug świateł poruszających się samochodów. Wystarczy ustawić się o zmierzchu w ruchliwym miejscu (aparat oczywiście na statywie) i wykonać kilka prób z długim czasem otwarcia migawki. Najlepiej wybrać miejsce, w którym jezdnia skręca, co pozwoli uzyskać dynamiczną kompozycję. Jest to tak naprawdę swoista odmiana rysowania światłem, lecz z mniejszą kontrolą fotografa nad kształtem rysunku. Warto wykorzystać inne ruchome obiekty wyposażone w oświetlenie lub takie, do których oświetlenie można przyczepić. Ważna jest mobilność, ważny jest ruch. Rower, deskorolka i wrotki to pojazdy znakomicie nadające się do naszych celów. Przyczepiamy nieduże lampki do kół, deski, buta – gdzie popadnie i jak popadnie (taśmą klejącą/montażową/gafferską, sznurkiem itd., itp.) – i jeździmy. Oczywiście przed aparatem. Rezultatem powinny być abstrakcyjne geometryczne wzory znacznie bardziej regularne niż te, które może nakreślić ludzka ręka (zwłaszcza w powietrzu). Innym ciekawym eksperymentem może okazać się przyczepienie światełka (np. lampki rowerowej), najlepiej w liczbie mnogiej, do obroży psa. Warto popytać wśród znajomych, czy ktoś nie zajmuje się tańcem – świetlne ruchy tancerza skumulowane na jednym obrazie mogą wypaść bardzo interesująco.

Zostaw statyw w domu

Ostatni pomysł początkowo może się wydać nieco obrazoburczy, ale mam nadzieję, że w świetle lekcji z pierwszej połowy bieżącego sezonu naszej akcji, w których namawialiśmy do łamania zasad, nie będzie aż tak źle. Ustaliliśmy już, że kluczem do osiągnięcia interesujących efektów świetlnych na zdjęciach jest ruch jasnych punktów na tle ciemności. Nikt jednak nie powiedział, że ruszać może się wyłącznie źródło światła! Fotograf nie musi stać w miejscu – również może jechać np. na rowerze lub deskorolce. Może też dynamicznie ruszać aparatem lub np. zmieniać ogniskową zoomu w trakcie ekspozycji. Uzyskane w ten sposób rezultaty nie zawsze będą efektowne, ale z pewnością niepowtarzalne. Zachęcam do kilku prób – im więcej materiału, tym większa szansa, że któreś ze zdjęć okaże się trafione.