Marcin Zaborowski

Na podłodze szpitala Sadar w Koks Badźar leży Muhammad Yunus (22). Nie może chodzić. Jedynym ruchem, jaki wykonuje, jest przekręcanie głowy raz w jedną, raz w drugą stronę. Przez całą dobę czuwa przy nim matka – Bodujar Yunus. Muhammad jest arakańskim
muzułmaninem ze społeczności Rohingja. Urodził się w Birmie, mieszkał razem z matką we wsi Shilkhali. Jego ojciec zmarł trzy lata temu. W trakcie odwetu sił birmańskich Muhammad został ciężko ranny. Nie mogąc uciekać o własnych siłach, znalazł pomoc u sąsiadów, którzy przenieśli go całą drogę z Birmy do Bangladeszu w hamaku. Nie wie, ile osób zginęło, ale jak twierdzi, wszyscy mieszkańcy opuścili wioskę, w której żyli. Od 25 sierpnia 2017 roku historia Muhammada „powtórzyła się” 630 tysięcy razy.

Grupa uchodźców stoi przy namiocie punktu kontrolnego straży granicznej, gdzie wydawane są przepustki do pobliskiego punktu tranzytowego. O tym, kto następny będzie mógł podejść do strażników, decyduje mężczyzna z kijem. Pilnuje tu porządku. Punkt znajduje się na zniszczonej drodze z wyspy Shah Porir Dwip do Teknaf i jest docelowym miejscem, do którego docierają uchodźcy. Straż graniczna musi rozpoznać, kto jest nowo przybyłym uchodźcą, a kto mieszkańcem Bangladeszu od lat. Uchodźcy, którzy dotarli tu już dawno, próbują wykorzystać sytuację i otrzymać przepustkę, wiedzą bowiem, że nowo przybyli otrzymują pomoc od organizacji z całego świata.

Decyzje strażników dotyczące tego, kto jest nowo przybyłym, a kto nie, są często niewłaściwe. Kobieta z dzieckiem przez kilka godzin czekała, aż strażnik uwierzy w jej historię. To kolejny dramat dla Rohingjów, którzy od początku drogi z Birmy do Bangladeszu starają się trzymać razem, a którzy w tym miejscu często są rozdzielani. Łatwiej jest przetrwać, pomagając sobie nawzajem.

W punkcie tranzytowym uchodźcy są wstępnie badani. Otrzymują też niezbędne rzeczy, które pomogą im przeżyć w obozie kilka pierwszych dni: żywność, wodę, naczynia, słomianą matę na podłogę. Po godzinach oczekiwania są umieszczani na ciężarówkach, którymi dowozi się ich do obozu dla uchodźców. Tutaj Rohingjowie starają się trzymać razem, w dobrze znanym sobie gronie, najczęściej z mieszkańcami z tej samej wioski. Niestety, na tym etapie zdarzają się także przypadki, kiedy grupy są rozdzielane. Jest to dla Rohingjów bardzo trudnym doświadczeniem.

Grupa mężczyzn w obozie dla uchodźców Balukhali czeka na przydział żywności organizowany w tym miejscu przez Światowy Program Żywnościowy (WFP). Głodni i zdeterminowani pilnują swojego miejsca. Raz po raz dochodzi tu do kłótni, które starają się łagodzić wolontariusze. WFP jest jedną z kilkudziesięciu organizacji pozarządowych organizujących systemową pomoc w obozach dla uchodźców na różnych płaszczyznach potrzeb: żywność, opieka lekarska, budowa sanitariatów, pomoc psychologiczna.

Widok na obóz Balukhali (tzw. extension site), który obecnie połączył się z obozem Kutupalong. Na nieprzyjaznym, pagórkowatym terenie wyrosło coś na kształt miasta, które zamieszkuje dziś prawie 500 tysięcy osób. Zagęszczenie jest tu bardzo duże – na jednego uchodźcę przypada jedynie 4,5 m². Jednocześnie do obozu wciąż przybywa 15–17 tysięcy nowych uchodźców miesięcznie. Rohingjowie nie mogą opuszczać obozów, nie mają statusu uchodźcy, a ich nowo narodzone dzieci w Bangladeszu nie otrzymają obywatelstwa. Większość z nich spędzi w obozach pozostałe lata życia. Niektórzy będą szukali wyjścia z patowej sytuacji, decydując się na ryzykowny wyjazd do Arabii Saudyjskiej (gdzie mieszka około 200 tysięcy Rohingjów), Malezji (150 tysięcy), Pakistanu (350 tysięcy) czy Indii (40 tysięcy). Niestety, dla wielu z nich będzie to początek kolejnego dramatu.

Guja Ba urodziła się 15 dni temu w obozie Thangkhali. Leży razem z matką na podłodze szpitala Sadar w Koks Badźar, czekając na pomoc – zachorowała i została skierowana do lekarza. Urodziła się w Bangladeszu, jednak nadal pozostaje bezpaństwowcem. Jej rodzice, Jannat Tara (19) wraz z mężem Rohimem Ullahem (25), mieszkali w Birmie w wiosce Naitung Dong. W trakcie odwetu siły birmańskie spaliły ich dom i cały dobytek. Nie mając niczego, zdecydowali się uciec do Bangladeszu, ratując jedyne, co im pozostało – życie.

W trakcie odwetu w dom Muhammada (na pierwszym zdjęciu) uderzył pocisk moździerzowy. To wznieciło pożar, w którym ucierpiał młody mężczyzna – oparzenia III stopnia od pasa w dół spowodowały rozległe obrażenia w postaci martwicy skóry, tkanek i nerwów. Po kilku tygodniach leczenia w szpitalu Sadar, Muhammad został przetransportowany do szpitala w Ćottogram. Tam czeka go długa rekonwalescencja. Niestety, praktycznie każdy spośród 630 tysięcy uchodźców Rohingja przybył do Bangladeszu z ogromnym bagażem traumatycznych przeżyć i poważnych fizycznych obrażeń.