Krok po kroku – 5 minut przy komputerze – HDR z jednego RAW-a

Przed Po

Obrazy typu HDR (z ang. high dynamic range, czyli o zwiększonej rozpiętości tonalnej, choć to określenie nieco mylące o czym za chwilę) powstają zazwyczaj z kilku plików naświetlonych z różnymi parametrami ekspozycji, najczęściej dzięki wykorzystaniu wygodnej funkcji autobracketingu. Większa liczba zdjęć źródłowych jest niezbędna ze względu na to, że fotografujemy scenę o bardzo dużej rozpiętości tonalnej – od mocnych świateł po głębokie cienie. Nie dość, że fotografujemy taką scenę, to jeszcze chcemy na obrazie finalnym „zmieścić” szczegóły w całym zakresie jasności. Czasem jednak nie mamy czasu zrobić więcej zdjęć lub po prostu nie zwróciliśmy uwagi na rozpiętość tonalną sceny podczas fotografowania. Dzięki coraz wyższej jakości aparatów cyfrowych w niektórych sytuacjach wystarczy jedna fotografia. Warunek jest jeden – musimy fotografować w trybie zapisującym pliki RAW (np. w aparatach marki Nikon jest to format NEF). Praca z jednym plikiem ma zalety – nie będzie różnicy w czasie otwarcia migawki ani w głębi ostrości zdjęć składowych, nie trzeba korzystać ze statywu (choć to nie zaszkodzi, a czasem i tak jest niezbędne), nie trzeba dopasowywać klatek do siebie (nie ma przesunięcia szczegółów itp.). Polecam darmowe narzędzie o nazwie Luminance HDR, które może i wymaga początkowo nieco większego zaangażowania niż inne propozycje, ale po krótkiej chwili wszystko staje się jasne.

Żeby kolejne etapy nie odbiegały od typowej pracy nad obrazami HDR, będziemy potrzebować trzech plików udających osobne fotografie wykonane z różnymi parametrami ekspozycji. Zacznijmy od stworzenia dwóch dodatkowych kopii wyjściowego RAW-a. Ja, ponieważ najczęściej korzystam z Lightrooma, zdecydowanie wolę kopie wirtualne, ale można też po prostu zmultiplikować oryginalny plik. Większą liczbę plików do obróbki w Luminance HDR stworzymy w kolejnym etapie.

Oryginał Kompensacja ekspozycji +2,35 EV Kompensacja ekspozycji -2,55 EV

Żeby uzyskać niezbędne minimum, czyli trzy różne zdjęcia składowe, musimy nasze identyczne pliki odpowiednio „przebrać”, tak żeby udawały obrazy powstałe z różnymi parametrami ekspozycji. Nic prostszego. Jeden plik zostawiamy w spokoju – on będzie odpowiadał za środek skali tonalnej (oczywiście przy założeniu, że zdjęcie zostało odpowiednio naświetlone). Drugiemu aplikujemy ujemną kompensację ekspozycji, ok. -2 EV lub więcej. W ten sposób dbamy o wydobycie szczegółów z najjaśniejszych partii obrazu. Trzecią fotografię przygotowujemy według odwrotnej recepty – stosujemy dodatnią kompensację ekspozycji, żeby wyciągnąć detale z najciemniejszych partii obrazu. Wartości zależą od danego zdjęcia, możliwości aparatu (czyli pojemności pliku RAW, który zarejestrowaliśmy) oraz naszej koncepcji – namawiam do korzystania z podglądu rezultatów wprowadzanych korekt i do pracy na oko, a nie ślepego przywiązania do konkretnych ustawień. Przygotowane w ten sposób obrazy eksportujemy do formatu, który odczytuje nasza aplikacja do tworzenia HDR-ów (np. TIFF, JPEG) i zapisujemy na dysku.

Kolejnym krokiem jest otwarcie przygotowanych plików w aplikacji do łączenia zdjęć w obrazy HDR. W Luminance HD poprowadzi nas za rękę kreator. Warto zwrócić uwagę na pewną nieścisłość w znaczeniu określenia HDR (pomoże to w późniejszej pracy). Otóż tak naprawdę nie tworzymy obrazu o zwiększonej rozpiętości tonalnej (czyli HDR), lecz obraz o niskiej rozpiętości tonalnej (czyli z angielska low dynamic range, w skrócie LDR), ściskający informację obrazową uzyskaną z kilku plików (i stworzonego za ich pomocą roboczego obrazu HDR) dzięki funkcji Tone Mappingu. Zwracam na to uwagę, żeby uniknąć niejasności, ponieważ np. aplikacja Luminance HDR, na której przykładzie dziś pracujemy, stosuje właśnie takie nazewnictwo, być może mylące na pierwszy rzut oka.

01 02 03 04 05 06

Po wybraniu odpowiednich plików do otwarcia w Luminance HDR program zawoła, że nie może odczytać Exifu i że musimy ręcznie wprowadzić wartość kompensacji ekspozycji, z jaką zostały wykonane poszczególne ujęcia. Wiadomo, że nie ma takiej informacji, bo trochę oszukujemy i wszystko pochodzi z jednego źródła – musimy sami wpisać odpowiednie wartości. Nie zmieniają one wyglądu obrazów składowych, a jedynie instruują program, jak powinien je traktować. Akceptujemy ustawienia domyślne kolejnych ekranów (wnikanie w szczegóły zostawmy na inną okazję), aż dochodzimy do etapu, w którym wybieramy operator odpowiedzialny za tworzenie obrazu HDR (czyli sposób „tłumaczenia” obrazu HDR na obraz LDR, który mogą np. wyświetlić monitory). W wypadku Luminance HDR zazwyczaj najlepiej sprawdza się Mantiuk 06, ale oczywiście warto sprawdzić też inne opcje. Podgląd rezultatów, które dadzą różne operatory, jest dostępny w formie klikalnych miniaturek po prawej stronie ekranu. Jeśli chcemy z bliska przyjrzeć się rezultatom, należy kliknąć przycisk Tonemap. Zazwyczaj najlepiej sprawdzą się ustawienia domyślne danego operatora, ale warto skorzystać z funkcji dostosowania poziomów (Levels Adjust), żeby dostosować jasność zdjęcia. Kończymy, eksportując plik do ulubionego formatu.

Gotowe zdjęcie Druga wersja – lekko przesadzona Ustawienia drugiej wersji (zwiększona wartość parametru Detail Factor) Korekta poziomów drugiej wersji

Powyżej widać dwie wersje zdjęcia po obróbce – delikatną i przesadzoną, można nawet powiedzieć, że nieco agresywną. Pierwsza z nich stara się po prostu zmieścić na obrazie, który możemy wydrukować lub wyświetlić na ekranie monitora, namiastkę informacji zawartych w pliku HDR, czyli przedstawić rzeczywistość w taki sposób, w jaki widzi ją człowiek – przyglądając się różnym fragmentom sceny, podczas gdy oczy dostosowują się do poziomu jasności, a mózg łączy to wszystko w spójną całość. Druga wersja to typowy obraz stworzony przez neofitę, który zachłysnął się możliwościami nowo odkrytej techniki. To w tej chwili chyba najbardziej rozpoznawalny i najbardziej czytelny wygląd obrazów fotograficznych typu HDR. Oczywiście obie wersje mają rację bytu, wszystko zależy od artystycznego zamysłu autora.